Veel mensen zullen zich het jaar 2003 blijvend herinneren als een jaar van economische achteruitgang. Een jaar waarin burgers en bedrijven op de kleintjes gingen letten. Een jaar waarin projecten werden gestaakt en budgetten werden bevroren. Kortom, een jaar waarin de meeste organisaties maar weinig financiële speelruimte hadden om op IT-gebied te investeren, te innoveren, of zelfs – in sommige gevallen – het huis op orde te houden.
Maar nood maakt vindingrijk. Het ligt kennelijk in onze aard om in minder gunstige omstandigheden te overleven door inventiviteit en spaarzaamheid. Niet voor niets kent het Nederlands tal van spreekwoorden en gezegden als ‘de eindjes aan elkaar knopen’ of ‘de tering naar de nering zetten’. Ook op het gebied van ICT is zulks mogelijk, zoals onze auteurs in deze speciale broekriem-editie van Compact duidelijk maken.
Deze Compact is ingericht als drieluik. Het eerste deel gaat over beveiliging en continuïteit, even belangrijk als altijd, maar in veel gevallen een sluitpost op de begroting. Overbeek en Rutkens laten in hun bijdrage zien dat het werken volgens een beveiligingsarchitectuur een goede manier kan zijn om de kosten van informatiebeveiliging omlaag te brengen en tegelijkertijd de kwaliteit ervan naar een hoger peil te tillen – mits zo’n architectuur geen doel op zich wordt. De auteurs presenteren een pragmatische en bovenal efficiënte aanpak voor het inrichten van een beveiligingsarchitectuur. Kornelisse beschrijft in zijn artikel hoe het aanbrengen van focus en het stellen van prioriteiten kunnen bijdragen aan ‘zuinig beveiligen’, maar voert terecht aan dat hiermee alleen een basisniveau van beveiliging kan worden bereikt. Is dit nog verantwoord? Veel Compact-lezers weten uit ervaring dat overmatige zuinigheid kan leiden tot een ondermaatse beveiliging – met alle risico’s van dien. Wijsman en Verhoef, specialisten op het gebied van Business Continuity Management, kiezen een verrassende weg en gaan uit van het tegendeel. Aan de hand van prikkelende voorbeelden tonen zij aan dat slimme investeringen in continuïteitsmaatregelen harde euro’s kunnen opleveren.
Het tweede deel van deze Compact gaat in op specifieke toepassingen. In hun bijdrage behandelen collega Huibers, sinds vorig jaar hoogleraar Information Retrieval aan de Universiteit Twente, en Kooper de baten van documentmanagement – en tegelijkertijd de vraag: vormt een Documentair Informatiesysteem (DIS) een financieel aantrekkelijke oplossing voor het documentenvraagstuk? Koorn, Ter Hart en Yap concentreren zich op een andere toepassing die in deze tijden sterk in de belangstelling staat – de facturering. Door het integreren van ‘factureringseilandjes’ maken nieuwe technieken voor elektronisch factureren substantiële efficiencyvoordelen mogelijk, maar alleen als aan een aantal belangrijke randvoorwaarden is voldaan. Peters ten slotte geeft zijn persoonlijke en waardevolle visie op efficiencyaspecten rond de implementatie van ERP-systemen in relatie tot het nogal dynamische verwachtingspatroon van de gebruikersorganisatie.
Het laatste deel van deze Compact gaat, toepasselijk genoeg, over certificering – niet van informatiebeveiliging, maar van bedrijfsprocessen. Mede onder invloed van ontwikkelingen op het gebied van corporate governance zal de vraag naar procescertificering de komende jaren sterk toenemen. Boer en Van Gils gaan in op efficiencyaspecten en richten zich daarbij niet alleen op het terugdringen van de kosten van certificering, maar ook op het verhogen van de toegevoegde waarde ervan.
Zo komt Jan Splinter door de winter, zei Marcel van Dam naar aanleiding van de bezuinigingen door het kabinet-Lubbers in 1982. We zijn inmiddels zeven kabinetten verder en krabbelen op uit de laatste recessie. De eerste voorzichtige tekenen van economisch herstel dienen zich aan. Deskundigen als Jaap van Duijn, chief investment officer bij Robeco, denken dat 2004 in economisch opzicht een geweldig jaar gaat worden. Volgens recent onderzoek van het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting ziet de rest van Nederland het vooralsnog somber in; waarschijnlijk te somber, onze volksaard getrouw.
Stel nu eens dat 2004 inderdaad zonniger wordt dan 2003, economisch gezien dan. Dat er weer geld is om te investeren, te innoveren en tegelijkertijd het huis op orde te houden. Is de goede raad van de auteurs in deze gevarieerde editie van Compact dan overbodig geworden? Geenszins. Zuinigheid en vindingrijkheid betalen zich immers ook in goede tijden terug. Ik wens u veel leesplezier en inspiratie.