Onlangs stelde de Onderwijsraad dat onderwijs vaker het gesprek van de dag moet zijn. Onderwijs is een belangrijk maatschappelijk thema. Goed onderwijs moet een verantwoordelijkheid van ons allemaal zijn. De raad vindt dat er ‘een nieuwe maatschappelijke identificatie’ moet ontstaan, maar die betrokkenheid is geen vanzelfsprekendheid. De overheid en de onderwijssector zullen daar werk van moeten maken. Onderwijs is één van de pijlers van onze samenleving en (kennis)economie. Het onderwijs speelt een cruciale rol in de binding van de samenleving; er wordt naast kennisontwikkeling en -overdracht ook steeds meer op maatschappelijk (bijvoorbeeld opvang en integratie) en opvoedkundig gebied verwacht. Tegelijkertijd vormt het onderwijs ook een kritieke succesfactor voor onze economische groei en welvaart. Zonder kennis en kunde geen aantrekkelijk vestigingsland en minder vooruitgang.
IT stelt ons niet alleen in staat steeds beter de dagelijkse gesprekken over onderwijs te voeren, maar speelt ook een belangrijke rol bij nieuwe vormen van onderwijs die nodig zijn om onze groei en welvaart in de toekomst te garanderen. De (interactieve) informatie(-uitwisseling) die het internet mogelijk maakt, kan invulling geven aan de maatschappelijke identificatie. Denk bij nieuwe vormen van onderwijs bijvoorbeeld aan elektronische leeromgevingen, het gebruik van multimediatoepassingen, leren op afstand, leerling/studentvolgsystemen, digitale portfolio’s en geautomatiseerde toetsen. Een effectieve mix van onderwijs op locatie en op afstand (‘blended learning’) kan bovendien invulling geven aan de verwachtingen bij studenten en aan de effecten van sterke vergrijzing onder docenten. Daarnaast worden ook – de vroeger als eerste geautomatiseerde – administratieve processen van instellingen steeds afhankelijker van IT. Neem bijvoorbeeld de steeds verder gaande informatie-uitwisseling tussen onderwijsinstellingen en (semi-)overheid en onderwijsinstellingen onderling. Deze keteninformatisering kan de administratieve lasten verlichten. De betrouwbaarheid van de administratieve vastleggingen in onder andere financiële, studentinformatie- en roostersystemen is van essentieel belang om de logistieke onderwijsprocessen te sturen en te beheersen, maar ook om verantwoording te kunnen afleggen over de bestede middelen en om in echt bruikbare managementinformatie te voorzien.
Dit Compact-themanummer ‘Onderwijs en IT’ speelt in op de actualiteit en kan helpen het maatschappelijke debat over onderwijs te verbreden. In het eerste artikel gaat Ronald Koorn, voorzitter van de KPMG-branchegroep Onderwijs & Onderzoek, in op de verbeterpunten en ontwikkelrichting van IT in het onderwijs. Hij maakt tevens een vergelijking tussen wat onderwijs en bedrijfsleven op IT-gebied van elkaar kunnen leren. Het artikel is de ‘kapstok’ voor de overige artikelen in deze aflevering. Onderwerpen die aan bod komen zijn de gevolgen van de service-economie voor het onderwijs, informatiemanagement, programma- en projectmanagement, de ervaringen met shared service centers in het onderwijs, identitymanagement en kennismanagement.
Wat mij rest is u erop attent te maken dat de Compact-website (www.compact.nl) is vernieuwd. Na de restyling van het blad vorig jaar kon de site natuurlijk niet achterblijven. Of u nu een artikel online leest of in het blad … veel leesplezier!
Erik Rutkens